Elke Brems (Leuven)

“We decided to Anglicise it a bit.”

Vertalen als een vorm van kritische receptie.
Ik wil het in mijn paper hebben over de plaats van vertalingen in de receptiestudies: vertalingen worden binnen de receptiestudies namelijk vaak onderschat of ‘vergeten’. Mijn uitgangspunt is dat vertalen een vorm van kritische receptie is. De onderzoeksvraag luidt: hoe kan je een vertaling bestuderen als een vorm van kritische receptie van een brontekst?
De receptiestudies en de vertaalwetenschap waken allebei nogal sterk over hun disciplinaire afbakening, waardoor er de indruk kan ontstaan dat het om twee totaal verschillende dingen gaat. In titels krijg je vaak: ‘de vertaling en receptie van’ of ‘de receptie van de vertaling van’. De combinatie van beide is nochtans voor de hand liggend. In feite hebben vertaalwetenschap en receptiestudies hebben elkaar wederzijds sterk beïnvloed. De boom van de vertaalwetenschap in de jaren 1990 en 2000 heeft ervoor gezorgd dat vertalingen vaker de topic zijn geworden van receptie-onderzoek en, andersom, binnen de vertaalwetenschap is het receptie-onderzoek steeds een vruchtbare aanpak geweest, zoals blijkt uit de lange lijst publicaties op dat gebied. Wat echter minder vaak (zelfs nauwelijks) gebeurt is de studie van de vertaling zelf als een vorm van productieve receptie. Ik wil graag aan de hand van de casus van Kuifje in vertaling enkele suggesties geven over hoe je zo’n onderzoek zou kunnen aanpakken.