Warsztaty metodyczne


The PTJK2018 conference provides a forum for the exchange of knowledge and best practices. With this in mind, we decided to offer methodological workshops on a variety of research techniques. Although these workshops are designed primarily for researchers at the early stages of their careers, all participants are welcome to join.

WARSZTAT 1: Projektowanie eksperymentów okulograficznych w dziedzinie językoznawstwa
dr Paweł Korpal i mgr Olga Witczak

WARSZTAT 2: Rozwijanie Procedur Eksperymentalnych w Językoznawstwie (z użyciem E-prime)
dr Halszka Bąk i mgr Bartosz Brzoza

WARSZTAT 3: Wprowadzenie do statystyki w językoznawstwie korpusowym z wykorzystaniem R
dr Karolina Krawczak i prof. Dylan Glynn

WARSZTAT 4: Badanie gestów z wykorzystaniem czujnika ruchu Microsoft Kinect, KINEMO oraz programu ELAN
dr Konrad Juszczyk, dr Anna Jelec i dr Ewa Jarmołowicz-Nowikow


Projektowanie eksperymentów okulograficznych w dziedzinie językoznawstwa
dr Paweł Korpal i mgr Olga Witczak

Zgodnie z założeniami the eye-mind hypothesis (Just i Carpenter 1980; „hipoteza o natychmiastowości przechodzenia informacji od oka do umysłu”, Kurcz i Polkowska 1990), punkt skupienia wzroku oraz ruchy gałek ocznych mogą być wskaźnikami procesów poznawczych przebiegających podczas wykonywania zadań wymagających skupienia uwagi (Hvelplund 2014: 209ff). Oznacza to, że możliwe jest badanie przetwarzania informacji poprzez rejestrowanie aktywności wzrokowej danej osoby. Okazuje się jednak, że zależność pomiędzy spostrzeganiem wzrokowym a przetwarzaniem informacji nie jest aż tak jednoznaczna, co sprawia, że projektowanie eksperymentów z użyciem okulografu jest pełne wyzwań. Podczas szkolenia omówimy podstawowe wyzwania związane z projektowaniem eksperymentów okulograficznych w dziedzinie językoznawstwa, powołując się na badania dotyczące procesu tłumaczenia pisemnego i ustnego. Skupimy się zarówno na zaletach tej metody badawczej, jak i również jej ograniczeniach. Na początku szkolenia omówimy podstawowe zagadnienia teoretyczne, po czym – podczas części praktycznej – zaprezentujemy, jak rejestrować i analizować dane okulograficzne. Ostatnia część szkolenia poświęcona będzie dyskusji z uczestnikami szkolenia, którzy zaprezentują swoje pomysły na badanie okulograficzne w dziedzinie językoznawstwa (kognitywnego).

Literatura:

Hvelplund, Kristian Tangsgaard. 2014. “Eye tracking and the translation process: reflections on the analysis and interpretation of eye-tracking data,” MonTI. Monografías de Traducción e Interpretación: 201–223.
Just, Marcel A. and Patricia A. Carpenter. 1980. “A theory of reading: from eye fixations to comprehension,” Psychological review 87, 4: 329–354.
Kurcz, Ida i Anna Polkowska. 1990. Interakcyjne i autonomiczne przetwarzanie informacji językowych: na przykładzie procesu rozumienia tekstu czytanego na głos. Wrocław: Ossolineum.


Rozwijanie Procedur Eksperymentalnych w Językoznawstwie
dr Halszka Bąk i mgr Bartosz Brzoza

Niniejszy warsztat przybliży uczestnikom podstawy badań eksperymentalnych w językoznawstwie. Zostaną poruszone kluczowe aspekty badań empirycznych, takie jak formułowanie właściwych pytań badawczych oraz hipotez, identyfikowanie zmiennych i tworzenie odpowiednich bodźców. Poprzez praktyczne demonstracje procedur zostaną przedstawione współczesne paradygmaty eksperymentalne wykorzystujące pomiar czasu reakcji. Uczestnicy będą mieli okazję pracować nad praktycznymi zadaniami w programie E-Prime i dokonają próby przełożenia własnych pomysłów badawczych na język projektowania badań.


Wprowadzenie do statystyki w językoznawstwie korpusowym z wykorzystaniem R
dr Karolina Krawczak i prof. Dylan Glynn

Warsztaty z statystyki multiwariacyjnej przeznaczone są dla początkujących i stworzą możliwość do zapoznania się z konkretną metodą analizy danych jakościowych wykorzystywaną w badaniach korpusowych i nie tylko. Metoda ta ma szerokie zastosowanie dla zagadnień w językoznawstwie kognitywnym i funkcjonalnym. Łączy ona tradycyjną analizę danych z statystyką multiwariacyjną. Warsztaty skupią się właśnie na praktycznym zastosowaniu wybranych metod statystycznych oraz interpretacji wyników w programie R. Zaprezentowane metody statystyczne przeznaczone są jedynie do analizy danych jakościowych / niemierzalnych (typowych dla językoznawstwa korpusowego, analizy tekstu, socjolingwistyki, etc.) i nie mają zastosowanie dla danych mierzalnych (typowych dla psycholingwistyki, fonetyki, etc.). Niezbędny będzie komputer z dostępem do Internetu. Nie jest wymagana wcześniejsza znajomość językoznawstwa korpusowego lub statystyki. W ramach warsztatów przerobione zostaną przynajmniej dwie z następujących metod multiwariacyjnych: analiza korespondencji, analiza skupień, analiza regresji logistycznej.


Badanie gestów z wykorzystaniem czujnika ruchu Microsoft Kinect, KINEMO oraz programu ELAN
dr Konrad Juszczyk, dr Anna Jelec i dr Ewa Jarmołowicz-Nowikow

Gesty - ruchy ludzkich rąk - stanowią istotny składnik komunikacji międzyludzkiej. Wyrażają bowiem wprost to, co jest związane z ciałem i relacją nadawcy wobec przestrzeni wokół niego i kontekstu jego wypowiedzi (Antas, Zalazinska, Kendon). Przedstawiają formy, które ożywiają treści abstrakcyjne i wskazują punkty, które porządkują czas i przebieg wydarzeń czy tok wypowiedzi (McNeill, Lausberg). Pomagają mówcy znaleźć odpowiednie słowa, a odbiorcy określają istotne fragmenty kontekstu wypowiedzi (Goldin-Meadow, Alitalia, Wagner). Gesty wraz z wypowiedziami tworzą multimodalne wyrażenia myśli ludzkiej i dlatego są ważne dla konceptualizacji i konstrukcji znaczeń w języku (Cienki, Mueller). Językoznawcy kognitywni włączyli gesty do systemu języka, gdyż przyjęli, że znaczenie jest ucieleśnione i zależnym od kontekstu konstruktem uczestników interakcji (Langacker, Cienki, Lakoff, Clark).

Badacze gestów potrzebują materiału, który przedstawia możliwie spontaniczne i naturalne wypowiedzi multimodalne. Warsztat o badaniach gestów w języku służy pokazaniu metod zbierania i analizy danych o gestach. Podzielimy się doświadczeniami z naszych badań i zleceniami dotyczącymi prowadzenia badań gestów. Zaprezentujemy program do nagrań gestów Kinemo (współpracujący z czujnikiem ruchu Kinect) i program do anotacji i analizy gestów - ELAN. Omówimy kilka możliwości identyfikacji i interpretacji gestów na materiale nagranym w trakcie warsztatu z udziałem uczestników.