... potrafił i chciał szukać informacjiTen wykład zainaugurował rok akademicki w NKJO w Kaliszu w roku 1999.
Oto jego konspekt.
Jakiej szkoły chce uniwersytet?
(reforma edukacji a praktyka szkolna)
Uniwersytet chce, żeby uczeń...
... potrafił i chciał szukać informacji
Cytaty z dokumentów reformy systemu edukacji:
“Poszukiwanie, porządkowanie i wykorzystanie informacji z różnych źródeł, w tym [...] z technologii informacyjnej i mediów” (p. 107)
“Wyszukiwan
ie materiałów na określony temat za pomocą katalogów i kartotek” (p. 127)“Korzystanie z biblioteki oraz innych źródeł i technologii informacyjnych” (p. 110)
“Wykształcanie umiejętności samodzielnego wyboru i korzystania ze zbiorów bibliotecznych” (p. 126)
“Korzystanie ze szkolnego słownika dwujęzycznego” (p. 122)
“Zapewnienie w miarę możliwości dostępu do stosowanych materiałów autentycznych” (p. 121)
“Wykorzystywanie doświadczeń i łączenie różnych elementów wiedzy” (p. 107)
Faktyczna praktyka szkolna...
...charakteryzuje się (1) niewielkim wykorzystaniem elektronicznych źródeł informacji, (2) tłumieniem (bądź przynajmniej brakiem zachęty dla) naturalnej wielokierunkowej ciekawości świata, (3) ograniczoną dostępnością tradycyjnych źródeł pisanych, (4) brakiem integracji szkolnych 'przedmiotów'. Rezultat: studenci są często bezradni gdy oczekuje się od nich nienadzorowanej kwerendy informacyjnej.
... potrafił i chciał porządkować swe cele i zadania
Cytaty z dokumentów reformy systemu edukacji:
“Stopniowe przygotowanie ucznia do samodzielności w procesie uczenia się języka obceg
o” (p. 121)“Radzenie sobie z niepewnością i złożonością zjawisk; ich całościowe i kontekstowe postrzeganie” (p. 107)
“Korzystanie z zasobów bibliotecznych, w tym ze słowników, encyklopedii i innych źródeł informacji; dokonywanie doboru i selekcji materiał
u informacyjnego” (p. 113)Faktyczna praktyka szkolna...
... wykazuje (1) zupełny brak zainteresowania szkoły indywidualnymi strategiami ucznia, jego problemami, mocnymi i słabymi stronami, (2) brak ćwiczeń w zakresie najważniejszych umiejętności intelektualnych, jak te powyżej. W rezultacie, nasi studenci mają poważne problemy z wyborem najlepszych źródeł wśród wielu polecanych przez nauczyciela i bibliotekę, nie potrafią samodzielnie ocenić sprzecznych argumentów, nie radzą sobie z ekstrakcją ważnych dan
ych z setek stron czytanego tekstu, często po prostu nie potrafią się uczyć.
... potrafił i chciał się samo-ocenić
Cytaty z dokumentów reformy systemu edukacji:
“Samokontrola i samoocena własnych kompetencji w zakresie poszczególnych sprawności językowych” (PN, p. 40)
“Dostrzeganie błędów i dokonywanie autokorekty” (Liceum; p. 158)
Faktyczna praktyka szkolna...
... w tym zakresie ma związek z niektórymi kwestiami z punktu 2.: samoocenę (i inne strategie) uczniów ogranicza się na rzecz oceny przez nauczyciela. W rezultacie studenci nie mają wyczucia swego poziomu umiejętności; to z kolei prowadzi do poważnych błędów w ocenie potrzeb i szans egzaminacyjnych.
... potrafił radzić sobie z testami i egzaminami
Cytaty z dokumentów reformy systemu edukacji:
“W pierwszym etapie nauczania kontrola bieżąca nie powinna polegać na poddawaniu uczniów częstym testom i sprawdzianom. Są to bowiem formy silnie stresujące i pierwsze niepowodzenia [...] mogą spowodować wykształcenie niekorzystnego stosunku do zajęć, a w konsekwencji do nauki języka” (PN, p. 37)
Faktyczna praktyka szkolna...
... znów łączy się z punktem powyżej: uczniowie panikują przed i na egzaminach, nie potrafią ujrzeć ich we właściwym kontekście jako standardowe procedury dostarczające im zwrotnej informacji o ich postępach. Testy i egzaminy przysłaniają te bardziej 'zwyczajne' elementy pro
cesu edukacyjnego. Tendencja ta rozciąga się też na uniwersytet.
... nie był kulturowym analfabetą
Cytaty z dokumentów reformy systemu edukacji:
“Zachęcanie do poszukiwania korzeni naszej kultury” (p. 111)
“Rozwijanie w uczniach postawy ciekawości, otwartości i tolerancji wobec innych kultur” (p. 121)
“Pochodzenie niektórych słów, terminów i wyrażeń wywodzących się ze starożytności, a obecnych stale w języku polskim” (p. 113)
“Wykorzystywanie znajomości języka łacińskiego do lepszego zrozumienia zjawisk językowych zachodzących w polszczyźnie i innych językach nowożytnych” (fakultatywnie w liceum; p. 170)
Faktyczna praktyka szkolna...
... praktycznie ignoruje Łacinę jako historyczne źródło ok. dwóch trzecich angielskiego słownictwa (i jeszcze większej proporcji francuskiego, oczywiście) i bardzo wielu polskich wyrażeń technicznych i naukowych (także w zakresie humanistyki). Jeśli niemożliwy jest normalny kurs Łaciny, powinno się wprowadzić podstaw
y łacińskiej leksyki i słowotwórstwa. Zaprocentuje to obficie, nie tylko w zakresie nauki języków obcych. Teksty (i testy) uniwersyteckie, jak wiadomo, upstrzone są Łaciną.
... nie był komputerowym analfabetą
Cytaty z dokumentów reformy systemu edukacji:
“Wprowadzenie do samodzielnego posługiwania się narzędziami technologii informacyjnej i narzędziami medialnymi” (p. 126)
Faktyczna praktyka szkolna...
... wykazuje pewien postęp w zakresie podstaw informatyki, ale nie w zastosowaniu jej do innych przedmiotów, takich jak języki obce, na przykład. Nie brak już teraz odpowiedniego oprogramowania, brak natomiast umiejętności i chęci wśród nauczycieli, brak międzydyscyplinarności i pieniędzy. Niewielu studentów
anglistyki docenia potencjał wspomaganej komputerowo nauki języka angielskiego; rzadko który potrafi ocenić oferowane przez sprzedawców oprogramowanie w tej dziedzinie.
Podsumowując: Uniwersytet chce szkoły, która potrafiłaby wykształcić w pełni autonomic
znego ucznia.